هوای پاییز با آنکه خنک است، اما دمای قیمت‌ها همچنان بالاست و مهرماه امسال با موج جدیدی از گرانی همراه شده است. عددهای رسمی از مرکز آمار نشان می‌دهد سرعت رشد قیمت‌ها بیشتر هم شده است و مردم با تمام وجود لمس می‌کنند که خریدهای روزمره‌شان سنگین‌تر شده است. گزارش جدید از شاخص قیمت مصرف‌کننده در مهر۱۴۰۴ می‌گوید زندگی برای خانوار ایرانی سخت‌تر و پرهزینه‌تر شده است و روند گرانی‌ها همچنان ادامه دارد.
گزارش رسمی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد شاخص قیمت مصرف‌کننده به عدد ۸/۴۰۳ رسیده است. بر اساس این شاخص، قیمت‌ها نسبت به سال۱۴۰۰ بیش از چهار برابر شده‌اند. به زبان ساده، یعنی اگر در سال۱۴۰۰ با ۱۰۰ هزار تومان می‌شد سبدی از کالاها و خدمات خرید، اکنون همان سبد بیش از ۴۰۰ هزار تومان قیمت دارد. این افزایش آرام و تدریجی نبوده است. هر ماه بخشی از آن بر دوش مردم سنگینی کرده و در مهر امسال، سرعت رشد آن بیشتر هم شده است. مرکز آمار اعلام کرده است در مهر، قیمت‌ها نسبت به شهریور، ۵ درصد افزایش یافته‌اند. عدد ۵ درصد در مقیاس یک ماه به‌ویژه برای خانوارهایی با درآمد ثابت، عددی بزرگ است، یعنی اگر هزینه خانواری در شهریور ۱۰میلیون تومان بوده، در مهر برای همان سطح از مصرف باید حدود ۱۰میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومان پرداخت کند. در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات، تورم ماهانه بیشتر بوده است. این گروه، بخش اصلی خرج زندگی مردم را تشکیل می‌دهد. افزایش ۴/۶درصدی قیمت‌ها در این بخش، به معنای گران‌تر شدن مواد غذایی، لبنیات، نان، برنج، گوشت و حتی نوشیدنی‌هاست. کالاهایی که هر روز در سبد خرید مردم قرار دارد، در مهر باز هم گران‌تر شد.
در گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات، از جمله پوشاک، اجاره، حمل‌ونقل و درمان، افزایش قیمت‌ها کمتر ولی همچنان قابل توجه بوده است. تورم ماهانه این بخش ۲/۴درصد گزارش شده است. این رقم نشان می‌دهد، گرانی محدود به مواد غذایی نیست و خدمات روزمره مردم هم با افزایش هزینه همراه بوده است.
اما مهم‌ترین عدد در گزارش مهر، تورم نقطه‌به‌نقطه است. این شاخص، قیمت‌ها را در مهر امسال با مهر پارسال مقایسه می‌کند. نتیجه این مقایسه، رقم ۶/۴۸درصد است. به زبان ساده، یعنی مردم برای خرید همان چیزهایی که مهر۱۴۰۳ می‌خریدند، امسال باید تقریباً نصف دیگر پول بدهند. عدد ۶/۴۸درصد، از ماه قبل ۳/۳ واحددرصد بیشتر شده است. این یعنی گرانی‌ها دوباره شتاب گرفته‌اند. در حالی که بسیاری از مردم امیدوار بودند در نیمه دوم سال از فشار قیمت‌ها کاسته شود، مهر مسیر دیگری را نشان داد. نرخ تورم سالانه هم عدد بالایی دارد. این شاخص، میانگین تغییر قیمت‌ها در ۱۲ ماه گذشته را نسبت به ۱۲ ماه قبل از آن نشان می‌دهد. در مهر امسال، نرخ تورم سالانه کشور ۹/۳۸درصد اعلام شده است، یعنی هزینه زندگی در یک سال اخیر تقریباً ۳۹درصد بیشتر شده است. برای فهم بهتر، اگر خانواده‌ای سال گذشته با ۱۰۰میلیون تومان زندگی می‌کرد، حالا برای همان سطح از زندگی باید نزدیک به ۱۳۹میلیون تومان هزینه کند. این عددها به معنای سخت‌ترشدن زندگی برای میلیون‌ها خانوار ایرانی است.
مرکز آمار همچنین از تفاوت تورم میان دهک‌های هزینه‌ای خبر داده است. دهک‌ها، خانوارها را از فقیرترین تا ثروتمندترین تقسیم می‌کنند. طبق گزارش مهر، تورم سالانه برای دهک اول، یعنی خانوارهای کم‌درآمد، ۱/۴۰درصد بوده است. در مقابل، دهک دهم که ثروتمندترین گروه است، تورم سالانه ۲/۳۸درصد را تجربه کرده است. این تفاوت نزدیک به دو واحددرصدی نشان می‌دهد فقیرترها بیش از ثروتمندترها زیر بار گرانی مانده‌اند. علت اصلی این تفاوت آن است که خانوارهای کم‌درآمد بیشتر درآمد خود را صرف خوراکی‌ها می‌کنند و، چون مواد غذایی بیشتر گران شده‌اند، فشار بیشتری احساس می‌کنند. در واقع، وقتی قیمت نان، لبنیات، برنج، گوشت و سبزیجات بالا می‌رود، خانوارهای کم‌درآمد بلافاصله تأثیر آن را در سفره خود می‌بینند، اما خانوارهای ثروتمندتر که بخش بیشتری از هزینه‌شان مربوط به خدمات، آموزش یا تفریح است، کمتر تحت تأثیر گرانی خوراکی‌ها قرار می‌گیرند. افزایش ۳۸ تا ۴۰درصدی هزینه زندگی در طول یک سال، برای بسیاری از مردم به معنای کم شدن قدرت خرید است، یعنی درآمدشان همان مانده، اما خرج‌شان بیشتر شده است. نتیجه چنین وضعی، کوچک‌ترشدن سفره‌ها، کاهش مصرف کالاهای غیرضروری و در مواردی حتی حذف برخی کالاهای اساسی از سبد خرید خانوار است.
فشار بر خانوارها از بابت رشد هزینه‌های مسکن
رشد هزینه‌های مسکن هم به سنگینی هزینه خانوارها افزوده است. اجاره‌خانه در بسیاری از شهرها طی سال گذشته جهش بزرگی داشته است. سهم مسکن از سبد هزینه خانوارها بالا رفته و این امر باعث شده است حتی خانوارهایی با درآمد متوسط نیز احساس فقر کنند. افزایش هزینه‌ها در بخش حمل‌ونقل، انرژی و خدمات عمومی نیز مزید بر علت شده است. افزایش کرایه تاکسی و مخارج مربوط به مدرسه و درمان، مجموعاً باعث شده‌اند مردم از هر سو فشار اقتصادی را حس کنند.
موافقت با گرانی خودرو در شرایط حساس
در این شرایط و با توجه به نوسانات شدید قیمت ارز در حالی که انتظار می‌رفت دولت، دست‌کم زیر بار افزایش قیمت خودرو به عنوان یکی از بازارهای اثرگذار و شاخص در اقتصاد و معیشت مردم نرود با افزایش قیمت خودروسازان نیز موافقت کرد. بر این اساس نرخ محصولات ایران‌خودرو با افزایش ۱۸۰ تا ۲۳۰میلیون تومانی اعلام شد. بعد از گرانی محصولات ایران‌خودرو، سایپا نیز محصولاتش را در بازه ۳۱درصد گران کرد. این میزان از افزایش، ثبت‌نام‌کنندگان در طرح پیش‌فروش خودروسازان را بیشتر شوکه کرد و پس از این افزایش رسمی قیمت‌ها، نرخ خودروهای بازار نیز نوسانات افزایشی به خود گرفت. حالا پس از گرانی خودرو زمزمه گرانی لاستیک نیز شنیده می‌شود!
زمزمه گرانی ۷۵درصدی اینترنت!
همچنین زمزمه گرانی ۷۵درصدی اینترنت نیز شنیده شده است، هر چند سازمان تنظیم مقررات با این میزان از گرانی مخالفت کرده، اما به طور کلی موافقت خود را با گرانی اینترنت اعلام کرده است.
حمید فتاح، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درباره افزایش تعرفه‌های اینترنت گفت: جلسات کارشناسی با نمایندگان اپراتورهای ارتباطی در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برگزار و مستندات و مدارک از سوی آنها ارائه شده است که تصمیم نهایی در این زمینه گرفته می‌شود. با توجه به فراگیری استفاده از فضای مجازی و ارتباطات در میان مردم و نفوذ اینترنت در تمام لایه‌های زندگی، افزایش قیمت اینترنت بار سنگینی بر دوش خانوارهای ایرانی تحمیل خواهد کرد.
موافقت با گرانی لبنیات
تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در مهر۱۴۰۴ به اوج رسید؛ نان و غلات با ۹۸درصد، میوه‌ها با ۹۴درصد و سبزیجات با ۷۷درصد بیشترین افزایش قیمت را ثبت کردند. تورم نزدیک به ۱۰۰درصدی در کالاهای خوراکی به‌ویژه نان و غلات سبب شده است دهک‌های پایین برای تأمین نیاز روزانه خود با مضیقه جدی روبه‌رو شوند. در این شرایط قیمت لبنیات نیز افزایش یافته است. مغازه‌داران لبنیات سنتی اعلام کردند نرخ هر کیلو شیرخام از ۳۷هزار تومان به ۴۵هزار تومان رسیده و این افزایش قیمت بر اساس ابلاغیه جدید اتحادیه لبنیات سنتی صورت گرفته است. آنها می‌گویند شیر خام پایه تولید سایر فرآورده‌ها از جمله ماست، کره و پنیر است که افزایش قیمت شیر خام، نرخ آنها را هم اضافه می‌کند.
انتقاد نمایندگان مجلس از گرانی‌های بی‌ضابطه
حاکم ممکان، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس به راهکار عبور از وضعیت فعلی اقتصاد اشاره کرد و گفت: در حال حاضر گرانی‌ها موجب نارضایتی مردم شده است که تیم اقتصادی دولت به ویژه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد باید در این رابطه تدابیر لازم را اتخاذ کنند. بالاخره نمی‌شود افزایش قیمت‌ها را مشاهده کنیم ولی اتفاق خاصی از سوی دستگاه‌های مربوط در این راستا انجام نگیرد، بنابراین انتظار می‌رود وزارتخانه‌های متولی با همگرایی بیشتر در راستای مهار تورم و گرانی‌ها اقدام جدی انجام دهند. سیدجلیل میرمحمدی، نماینده مردم تفت و میبد در مجلس نیز با انتقاد از افزایش چند باره قیمت‌ها گفت: آیا واقعاً حق این ملت است که در بحث تورم و بحث‌های معیشتی به زانو دربیایند و در جنگ اقتصادی تنها باشند و دولت هیچ برنامه‌ای نداشته باشد. میرمحمدی ادامه داد: هر روز شاهد افزایش قیمت‌های اقلام اساسی مردم هستیم و این مهم در حالی است که وزارتخانه صمت، تعزیرات و وزارتخانه اقتصاد به عنوان متولیان امر، هیچ برنامه‌ای ندارند.
وی بیان کرد: آنچه می‌شود بیانگر عدم‌هماهنگی در میان دستگاه‌های اجرایی است، به عنوان مثال از معاون وزیر جهاد در مورد نهادهای دامی پرسیده شد و وی پاسخ داد که کل نهادها در گمرک مانده و منتظر هستم، موضوعی که از بانک مرکزی می‌شود، خلاف این روند را به عنوان پاسخ می‌دهد.
سلمان ذاکر از سایر نمایندگان مجلس نیز با اشاره به افزایش ۶۴درصدی قیمت پنیر و ۵۵درصدی گوشت گفت: دهک‌های پایین زیر فشار تورم هستند و دولت باید تصمیم‌گیری جدی در این زمینه داشته باشد.
کنترل تورم با سیاست های پایدار ممکن است
تداوم گرانی‌ها عموم جامعه را به این باور می‌رسانند که هیچ چیزی ارزان‌تر نمی‌شود، فقط سرعت گرانی‌ها را می‌کند، بنابراین بیشتر مهم‌ترین اقتصاد اقتصادی کشور است. افزایش تورم نقطه‌به‌نقطه به ۶/۴۸درصد، یعنی گرانی نسبت به پارسال تقریباً نصف دیگر اضافه می‌شود. تورمان ماهانه ۵ درصدی نیز نشان می دهد حتی در یک ماه، افزایش قیمت ها محسوس بوده است. نرخ تورم سالانه نزدیک به ۳۹درصد هم از تداوم فشار اقتصادی حکایت دارد.
افزایش تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه، آن را نشان می‌دهد که هنوز در بازارها ثابت نشده است. سیاست‌های اقتصادی می‌گویند کنترل تورم تنها با سیاست‌های پایدار ممکن است. آنها بر مدیریت نقدینگی، کنترل کسری بودجه و بهبود تولید می‌کنند. به اعتقاد آنها تا زمانی که رشد قیمت‌ها از رشد درآمد مردم بیشتر باشد، فشار اقتصادی ادامه خواهد داشت. هر چند بخشی از مردم دیگر امیدوارند با ثبات نسبی ارزیابی ارز و تصمیمات اقتصادی، سرعت گرانی‌ها کمتر شود، با این تجربه ماه‌های گذشته نشان‌دهنده پول‌های بر چسب داده شده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر