پتانسیل‌های اعتراض

 

پرستو فروهر: پتانسیل‌های اعتراض زیر 

پوست جامعه ایران جمع شده

به بهانه موج جدید بازداشت‌های فعالان مدنی با پرستو فروهر که به تازگی از ایران بازگشته گفت‌وگو کردیم. او می‌گوید، زیر پوست جامعه ایران پتاسیل‌های اعتراضی جمع شده و حکومت می‌خواهد جلوی بالفعل شدن این پتانسیل را بگیرد. حقوق بشرایران پرستو فروهر: پتانسیل‌های اعتراض زیر پوست جامعه ایران جمع شده میترا شجاعی ۱۴۰۴/۹/۲۴۱۴۰۴ آذر ۲۴, دوشنبه به بهانه موج جدید بازداشت‌های فعالان مدنی با پرستو فروهر که به تازگی از ایران بازگشته گفت‌وگو کردیم. او می‌گوید، زیر پوست جامعه ایران پتاسیل‌های اعتراضی جمع شده و حکومت می‌خواهد جلوی بالفعل شدن این پتانسیل را بگیرد. https://p.dw.com/p/55OPw پرستو فروهر در حال سخنرانی در مراسم سالگرد قتل سیاسی پدر و مادرش، تهران، اول آذر ۱۴۰۴ پرستو فروهر می‌گوید، زیر پوست جامعه ایران پتاسیل‌های اعتراضی جمع شده و حکومت می‌خواهد جلوی بالفعل شدن آن را بگیردعکس: privat تبلیغات موج جدید بازداشت‌ها و احضارها و فراخواندن‌های گاه بی‌مورد به زندان هفته‌هاست که شدت گرفته است. بسیاری از احکامی که از صدور برخی از آنها سال‌ها می‌گذشت به یکباره به اجرای احکام فرستاده و "متهم" به زندان فراخوانده شده است. پرونده‌های بیشتر قدیمی دوباره نو شدند و موارد جدید اتهامی به آنها افزوده شده است. اوج این موج اما روز جمعه ۲۱ آذر بود که در یورش نیروهای امنیتی به مراسم یادبود خسرو علیکردی، وکیل حقوق بشری تازه درگذشته که مرگش نیز از سوی خانواده و نزدیکانش"مشکوک" عنوان شده، صورت گرفت. در این روز نیروهای امنیتی با یورش به این مراسم و ضرب و شتم حاضران حدود ۴۰ نفر از شرکت‌کنندگان را بازداشت کردند که در میان آنها کسانی چون نرگس محمدی، برنده نوبل صلح، سپیده قلیان، عالیه مطلب‌زاده و هستی امیری نیز بودند که همگی از چهره‌های شناخته‌شده حقوق بشری هستند. اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله نرگس محمدی روز دوشنبه ۲۴ آذر پس از سه روز بی‌خبری در تماسی کوتاه با خانواده‌اش خبر داد که به "همکاری با اسرائیل" متهم شده است. او همچنین گفته، هنگام بازداشت "با ضربات شدید و مداوم باتوم در ناحیه سر و گردن" مورد حمله قرار گرفته است. از محل نگهداری و وضعیت سایر بازداشت‌شدگان هنوز خبری منتشر نشده است. اما این بگیر و ببندها نشان از چه چیزی دارد؟ هراس حاکمیت از شروع اعتراضات؟ "نسق‌کشی" به دلیل احتمال حمله مجدد اسرائیل به ایران یا استیصال حاکمان از تامین نیازهای اولیه مردم در روزهایی که قیمت دلار از ۱۳۱ هزار تومان نیز گذشته؟ پرستو فروهر، هنرمند دادخواه مقیم آلمان که هرساله برای برپایی مراسم سالگرد قتل سیاسی پدر و مادرش؛ داریوش و پروانه فروهر به ایران می‌رود، چند هفته‌ای است که از ایران بازگشته است. با او که همواره در این سفرها با دیدی تیز و عمیق و البته انتقادی جامعه ایران را زیر ذره‌بین قرار داده، درباره این پرسش‌ها گفت‌وگو کردیم. دویچه‌وله: خانم فروهر در هفته‌ها و ماه‌های اخیر موج جدیدی از دستگیری و احضار و بازداشت و اجرای احکامی که حتی بعضی‌هایشان تعلیق شده بودند به راه افتاده. معمولاً اینجور اقدامات زمانی که یک اتفاقی می‌افتد مثلا بعد از جنگ ۱۲ روزه که شاهد موج دستگیری‌ها بودیم یا جنبش‌های اعتراضی از سوی حکومت انجام می‌شوند ولی الان با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر چیزی در صحنه سیاسی و اجتماعی ایران تغییر نکرده و همه چیز در حالت همان تعلیقی که بود مانده و ظاهراً تا جایی که ما می‌دانیم قرار هم نیست اتفاق تازه‌ای بیفتد و همه چیز در سکون قرار دارد. به نظر شما در این موقعیت دلیل این احضارها و بازداشت‌ها و دستگیری خانم محمدی برنده نوبل که می‌تواند برای حکومت اسلامی خیلی پرهزینه باشد، چیست؟ پرستو فروهر: آنچه که در مورد حالت تعلیق می‌گویید با مشاهدات من که به تازگی و پس از برگزاری سالگرد قتل سیاسی پدر و مادرم از ایران برگشتم تطابق دارد. ولی باید توجه کرد که همواره جمع شدن پتانسیل‌های اعتراضی زیر پوست جامعه است که اتفاق می‌افتد. این حس تعلیق و بهت که در پی حمله نظامی به ایران گسترده شد، پیامد گسست روال زندگی و قطع شدن شبکه‌های ارتباطاتی در اثر جنگ بود، و البته رشد بحران‌های عظیمی که از سوی نظام حاکم برگرده جامعه تحمیل شده، به ویژه بحران کمرشکن معیشتی، کمبود روزانه آب و برق، هوای آلوده و تمام تنگناهایی که زندگی روزمره را برای جامعه به شدت دشوار می‌کند. اما در عین حال در جامعه پویای ایران حوزه‌ای از پتانسیل‌های درونی را هم انگار فعال می‌کند، جمع کردن دوباره‌ نیرو هم اتفاق می‌افتد و پی گرفتن خواسته‌هایشان، ایستادگی برای احقاق حقوق‌شان که در جامعه ایران بسیار نهادینه شده است. به نظر من ساختار قدرت با انواع و اقسام دستگاه‌های سرکوب خودش به نوعی دارد به صورت پیشگیرانه برای تضعیف و تخریب این پتانسیل عمل می‌کند. فقط هم این بازداشت‌ها نیست، شما با سیل عظیمی از تلفن‌های تهدیدآمیز، احضارها، انواع و اقسام اخطارها روبرو هستید که اصلاً رسانه‌ای هم نمی‌شود حتی در بسیاری موارد اصلاً بیان نمی‌شود. یعنی در واقع دستگاه قدرت این فشار را می‌آورد برای اینکه پتانسیلی را که در حال جمع شدن هست، پیش از آنکه نمودهای بیرونی بارزی پیدا بکند هرچه بیشتر مورد حمله قرار دهد. شما حدود یک ماه در ایران بودید و این اولین سفر شما بعد از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل بود که خوب طبعا خیلی چیزها نسبت به سال گذشته تغییر کرده، آیا این پتانسیل برای شما قابل لمس، قابل دیدن و قابل حس کردن در بطن جامعه بود؟ آن چیزی که به‌ویژه بعد از جنبش زن، زندگی، آزادی به صورت پیگیر در جامعه رشد کرده، جا افتادن یک فرهنگ حق‌مدار، برابری‌خواه و پرمدارا نسبت به تکثر در جامعه ایران است. احترام گذاشتن به کرامت و آزادی و حق دیگری، ایستادن سر حق خود و دیگری، این واقعاً یک تغییر بنیادین در فرهنگ جامعه ایران است که اگرچه ریشه‌هایش به پیش از جنبش زن، زندگی، آزادی برمی‌گردد اما با این جنبش به شدت آشکار شد و رشد کرد. این حرکت در عرصه فرهنگ اجتماعی دستاوردهای بزرگی داشته است، اما برای تغییرات سیاسی باید بتواند، در این عرصه نیز بسترهایی بسازد برای پیشبرد خواسته‌هایش - که در واقع پس گرفتن حق تعیین سرنوشتش از ساختار ستمگر، متعصب، فشل و به شدت فاسد نظام حاکم هست – و هنوز در این عرصه آن تکاپو، انسجام و گستردگی لازم را نیافته است. در شرایط کنونی، بر اساس مشاهده من در یک ماهی که در تهران بودم، هم و غم اصلی جامعه بیش از هرچیز در حفظ روزمرگیست، با چنگ و دندان، با صرف تمام همت و بردباری. این روزمرگی ضامن تداوم زندگیست و تلاش برای بقا در محاصره بحران‌ها و در خلال همین روزمره است که آن فرهنگ را که با زن، زندگی، آزادی حقانیت بسیار گسترده در سطح جامعه پیدا کرده، در روابط اجتماعی تعمیق می‌کند و جا می‌اندازد. این وجه بارزی بود که در شهر تهران به چشم‌های من آمد