وقتی شادی باریدن باران به غم ویرانی‌های سیلاب بدل

گزارش وقتی شادی باریدن باران به غم ویرانی‌های سیلاب بدل شد۱ 

دی ۱۴۰۴ مریم دهکردی 

خواندن در ۶ دقیقه خبرهای منتشر شده در رسانه‌های رسمی از جاری شدن سیل در هرمزگان و کرمان تلخ است. ماجرا تنها سیلاب و آبگرفتگی معابر نیست. مفقود شدن شهروندان و مرگ کودکان در روستاها، تخلیه چند روستا در هرمزگان و بی‌خانمانی ساکنانش در شرایط اضطرار از یک سو و وضعیت نامساعد بندر رجایی به‌عنوان بزرگترین بندرگاه تجاری ایران قلب مردم این استان را به درد آورده است. *** اولین تصاویری که از باریدن باران در هرمزگان منتشر شد ویدیوهای شادمانی جوانانی بود که دوسال به انتظار تر شدن زمین روزگار گذرانده بودند. جوانان بندرعباس زیر باران دیرهنگام پیراهن از تن به در آورده و شانه و سینه می‌لرزاندند. «روهان» شهروند بندرعباس که مانند بسیاری از همشهریانش از باریدن باران شادمان بود اما به «ایران‌وایر» می‌گوید: «من هم خیلی خوشحال بودم اما مثل روز برایم روشن بود این شادی دوام ندارد. وقتی در تبعیض زندگی کنید هیچ شادی پایدار نیست. خانواده پدرم در روستاهای قشم زندگی می‌کنند و از کودکی همیشه یادم می‌آید که سیلاب چطور آن‌ها را از زندگی ساقط می‌کرد و هربار بخشی از اندک وسایلی که داشتند از دست می‌رفت.» روهان می‌گوید: «سالمندان و کودکان معمولا از اولین قربانیان سیلاب در هرمزگان هستند. وضعیت منطقه به گونه‌ای است که آب از بخش‌های مرتفع به مناطق پست سرازیر می‌شود و چون ارتفاع مناطق مرتفع و دشت در هرمزگان زیاد است جریان سیلاب معمولا شدید و غیرقابل کنترل است. گل آلود بودن آب و شدت جریان همیشه مصیبت به بار می‌آورد.» بر اساس گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های محلی در بخش «رویدر» استان هرمزگان یک دختربچه ۹ ساله به نام «مهنا در خواه» به سیلاب روان سقوط کرد و جان باخت. اندک زمانی بعد از انتشار این خبر «میعاد بارانی» کودک چهارساله از ساکنان روستای مهرگی از توابع سیریک در هرمزگان قربانی سیلاب شد. جمعیت هلال‌احمر در تازه‌ترین اطلاعیه خود اعلام کرده دست‌کم ۷شهروند از جمله سه کودک و یک امدادگر در جریان سیلاب در استان‌های جنوبی ایران جان خود را از دست داده‌اند. «محمد قربان» امدادگر هلال‌احمر، حین کمک به سیل‌زدگان در جهرم کشته شد. علاوه بر او، ۶ شهروند از جمله دو کودک خردسال در استان‌های خوزستان، فارس و هرمزگان بر اثر سیلاب جان باختند؛ یک مرد ۴۷ ساله در مسجدسلیمان، دو مرد ۲۶ و ۳۲ ساله بر اثر گرفتار شدن در سیلاب محور لار به جهرم کشته شدند. یک پسر بچه ۹ ساله و یک زن نیز از قربانیان سیلاب در مسیر قیر به فراشبند جان خود را از دست دادند. بندر رجایی تا کمر در آب بود «کاظم» یکی از کارگران بندر رجایی است. او به ایران‌وایر می‌گوید: «با اینکه سازمان هواشناسی نسبت به بارش‌های شدید هشدار داده بود ولی تقریبا همه مسیرهای بندرعباس و بندر لنگه مسدود شد. در همان ساعات اول بارش برق فشار متوسط قطع شد. مسیر دسترسی به بندر رجایی بسته شد. حدود ۶ کیلومتر از این مسیر از دوراهی تازیان تا تقاطع شهید رجایی در محاصره‌ آب بود. بسیاری از کارکنان و رانندگان عبوری در سیلاب گرفتار شدند. توی پارکینگ اسکله ماشین‌ها تا کمر توی آب بودند. کانتینرها و بار مردم هم رفته‌اند زیر آب و این‌ها همه در ساعت‌های اولیه ۲۵آذر یعنی اولین روز بارش‌ها اتفاق افتاد.» این کارگر اسکله می‌گوید نیروهای راهداری و امدادی برای بازگشایی مسیرها تلاش می‌کردند اما هم امکانات کافی نداشتند و هم تعدادشان کم بود: «وضعیت روستاها خیلی بد بود بنابراین احتمالا تعداد زیادی از امدادگرها به روستاها رفته بودند. امکانات هم تقسیم شده بود. از طرفی در فارس و کرمان که استان‌های هم‌جوار هستند هم وضعیت به سامان نبود بنابراین از آن‌جا هم نمی‌شد نیرو اعزام کرد. باز کردن مسیرها خیلی زمان برد و نجات آدم‌های گرفتار در سیلاب هم در اغلب موارد به دست مردم انجام شد.» کاظم می‌گوید جمعی از کارگران بندر هم در سیل گرفتار شدند: «مینی‌بوس کارگرها در یکی از زیرگذرها گیر افتاد. واقعا نزدیک بود غرق شوند. چند تا از خودروهای عبوری و خود ما که بیرون اتوبوس بودیم برای کمک دویدیم. سریع کارگرها از مینی‌بوس پیاده شدند و زنجیره درست کردیم و یکی یکی از ماشین و زیرگذر عبورشان دادیم ولی استرس خیلی زیادی کشیدیم.» هشدار قرمز دادند بی‌فایده بود استان هرمزگان یکی از اصلی‌ترین کانون‌های سیلاب‌ در روزهای اخیر بود. شهرک «هدیش» ساعاتی پس از باریدن باران در محاصره سیلاب قرار گرفت و در نهایت روز ۲۶آذر به طور کامل زیر آب رفت. با این‌همه تعداد زیادی از مردم تا آخرین لحظات در این منطقه گرفتار شدند. کاظم به ایران‌وایر می‌گوید: « کسانی که بندر را نمی‌شناسند شاید با دیدن تصویرها گمان کنند هدیش جایی در حاشیه شهر است یا منطقه تازه‌ای است. اما شهرک هدیش که بعد از انقلاب به شهرک ولیعصر تغییر نام داد در واقع شهرک نیروی دریایی بندرعباس است که با کمک نیروی دریایی آمریکا و مجموعه راسکو و با الگوبرداری از شهرسازی اسراییل ساخته شد. خانه‌های مهندسی ساز و بسیار زیبا بودند. بسیاری از ساختمان‌ها از زیر زمین به هم راه داشتند. محوطه بیرونی خانه ها با شمشادهای زیبا از هم جدا می‌شد و دیوار به آن‌معنا نداشت. قدیمی‌ها به یاد می‌آورند که محمدرضا شاه و شهبانو برای افتتاح شهرک شخصا آمدند اما به دلیل افزایش جمعیت و به روز نشدن زیرساخت‌ها در طی چند دهه گذشته این شهرک دیگر از رونق افتاده است. زیر آب رفتنش هم برای کسانی که شکوه سال‌های قبلش را دیده‌اند خیلی غم‌انگیر بود.»در شرح ویدیویی که از امداد و نجات کودکان و خانواده‌های منطقه هدیش منتشر شده «نبود سیستم دفع آب مناسب» علت اصلی گرفتاری شهروندان در این منطقه و سایر مناطق استان هرمزگان عنوان شده است. سازمان هواشناسی از روز دوشنبه ۲۴ آذر ماه برای چهار استان کرمان، هرمزگان، فارس و بوشهر هشدار سطح قرمز شرایط جوی صادر کرد و حتی مرخصی نیروهای امداد لغو شد اما باز هم مدیران و مسوولان در این استان‌ها از مدیریت شرایط عاجز ماندند. خسارات سیل؛ باز هم مردم ماندند و دردهایشان بخش بزرگی از خسارت‌دیدگان سیلاب‌های اخیر در هرمزگان روستاییان هستند. کسانی که کارشان اغلب دامداری و کشاورزی است. باران برای آن‌ها باید مایه شادمانی و شعف و روزی باشد اما عملا اینگونه نیست. در دهستان گیاوان بیش از ۲۰۰ میلی‌متر باران بارید و رودخانه فصلی این دهستان طغیان کرد. آب به شکلی مهیب وارد روستای مهرگی شد و تمامی منازل مسکونی این روستا به زیر آب رفت. روز جمعه ۲۸ آذرماه ۱۴۰۴ شدت آبگرفتگی در این روستا به قدری زیاد بود که اهالی برای نجات جان خود به پشت‌بام‌ها پناه بردند و برخی نیز ناچار به ترک روستا شدند. هم‌زمان راه‌های ارتباطی به‌طور کامل قطع و دسترسی به روستا غیرممکن شد. روهان که روستای مهرگی را به خوبی می‌شناسد می‌گوید: «جمعیت این روستا تقریبا ۵۰۰ نفر است. قریب به ۱۲۰ خانوار در آن زندگی می‌کنند و تا اولین شهر یعنی سیریک ۳۰ کیلومتر فاصله دارد. بسیاری از دام‌های اهالی این روستا در سیلاب غرق شد و از بین رفت و هشتاد درصد راه‌ها هم زیر آب رفته و همچنان مسدود است.» این شهروند بندرعباسی می‌گوید: «باز هم مردم ماندند و درد و رنجشان. اگر قرار بود فکری به حال آن‌ها شود می‌شد چون سال ۱۳۹۸ هم درست همین اتفاق‌ها افتاد. سیلی به همین بزرگی آمد جان گرفت، ویران کرد، راه‌ها را از بین برد، زندگی مردم را زیر و رو کرد اما هیچ اقدام موثری برای درست کردن زیرساخت‌ها و شرایط زندگی مردم صورت نگرفت. »