۱۴۰۴ مهر ۱۲, شنبه

گنبد سلطانیه را هم بازیچه دست ساخت‌وساز

  تعرض به حریم اثر ثبت جهانی



گنبد سلطانیه را هم بازیچه دست ساخت‌وساز کردند

گنبد سلطانیه، هفتمین اثر ایران ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، یکی از برجسته‌ترین شاهکارهای معماری اسلامی به‌شمار می‌رود.این بنا، پس از کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس و مسجد ایاصوفیه در استانبولِِ، به‌عنوان سومین گنبد تاریخی بزرگ جهان (با مصالح بنایی) شناخته می‌شود.

اما ظاهرا این اثر فاخر جهانی هم نباید از ساخت و ساز در امان بماند. وزیر و قائم مقام او در حالی به استمرار اشتباه خود یعنی تفویض وظایف حاکمیتی حفاظت از میراث فرهنگی به مدیران کل و معاونان ناآگاه و غیر متخصص استانی اصرار دارند که دیگر حتی آثار ثبت جهانی هم از گزند ساخت و ساز در امان نیستند!

تصاویر ارسالی به میراث‌باشی نشان از ساخت و سازی در نزدیکی گنبد سلطانیه دارد که نه تنها حریم منظری را خدشه دار می‌کند بلکه این پرسش را مطرح می‌کند کدام مسئول در شهرداری و میراث فرهنگی سلطانیه مجوز ساخت با چنین ارتفاعی را به این بنا را داده است؟ ضوابط ارتفاعی این محدوده چقدر است؟

مگر سلطانیه بیش از ۸ هزار نفر جمعیت دارد که نیاز به مرتفع‌سازی داشته باشد؟ آن هم بیخ گوش اثر ثبت جهانی چون گنبد سلطانیه!

مدیر پایگاه و مدیر کل میراث فرهنگی و معاون او میراث چطور در این شهر کوچک این ساخت و ساز را ندیده‌‌اند؟ فکر نکردید با شروع این ساخت و ساز باید منتظر شروع مرتفع‌سازی در یک شهر کوچک بود؟!!!

نکته دوم اگر  زیر شهر سلطانیه کنده شود مگر نه این که دست کم به آثار دوره ایلخانی می‌رسیم. مگر نه این که زیر شهر باید دنبال کاروانسرا و دارالشفا، خانقاه، حمام، عمارات و بناها،مدارس و مساجد و تجارتخانه و بازار و... گشت.

مگر می‌شود شهر مهمی چون سلطانیه فقط یک مسجد و یک گنبد داشته آن هم در این ابعاد و دیگر هیچ! پس مردم و شاه کجا زندگی می‌کردند، همگی زیر گنبد؟!تکلیف آثار به جای مانده از هنرمندان و معمارانی که در آن دوره شهر را رونق داده‌اند چه می‌شود؟
 
مگر نه این که شواهد تاریخی تاکید می‌کند افزون بر مرکزیت سیاسی و اقتصادی امپراتوری عظیم مغول، سلطانیه یکی از مراکز علمی و فرهنگی جهان اسلام بوده و میعادگاه تجار و بازرگانان چینی و هندی و اروپایی بوده است.چگونه اجازه پی‌ریزی و فنداسیون و پی‌کنی در زیر چنین زمینی با این‌همه آثار بیخ گوش گنبد را داده‌اید؟ ناظر این پی کنی چه کسی با کدام تخصص بوده است؟

اگر قرار بود امروز مجوز ساخت و سازهای بی‌ضابطه داده شود چه حاجت به خرید خانه‌های مردم در ادوار گذشته و آزادسازی محوطه‌های اطراف گنبد!

شهر سلطانیه از جمله شهرهایی است که به دستور پادشاه وقت ساخته شده است. در دوران حکومت اولجایتو هشتمین سلطان ایلخانان با انتقال پایتختی از تبریز و مراغه به منطقه زنجان، شهر جدیدی با نام«سلطانیه» در منطقه شرویاز قدیم ایجاد شد.

دستور ساخت شهر در سال۷۰۲ ه.ق صادر شد و برای تحقق این هدف، گروه‌های زیادی از هنرمندان، صنعت‌گران و بازرگانان را به این منطقه منتقل کرد و در سال ۷۱۳ ه.ق به مناسبت پایان ساخت شهر و تبدیل آن به پایتخت جشن بزرگی گرفته شد. 

با توسعه و آبادانی پرشتاب شهر سلطانیه در دوره سلطان محمد خدابنده، سلطانیه به یکی از بزرگ‌ترین و آبادترین شهرهای جهان تبدیل شد.سلطانیه، به‌عنوان سومین پایتخت امپراتوری بزرگ پس از مراغه و تبریز به ثبت رسیده است‌.

مطالعات منابع تاریخی نشان می‌دهد که منطقه سلطانیه، پیش از آنکه به عنوان پایتخت انتخاب شود، یک چمنزار گسترده بوده و عمدتاً به عنوان محل توقف و استراحت برای لشکریان و اردوگاه جنگجویان مغول مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

تپه تاریخی اطراف شهر سلطانیه نشان می‌دهد که دشت سلطانیه در پیش از تاریخ در دوره مفرغ قدیم مسکون بوده است و در دروه‌های تاریخی بعدی و حکومت‌های مادی، پارتی و ساسانی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

۱ نظر:

بیش از ۳۵ درصد ایرانی‌ها زیر خط فقر قرار گرفتند بانک جهانی: بیش از ۳۵ درصد ایرانی‌ها زیر خط فقر قرار گرفتند

  بانک جهانی: بیش از ۳۵ درصد ایرانی‌ها زیر خط فقر قرار گرفتند بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد که بیش از ۳۵ درصد از جمعیت ایران د...