وضعیت نابسامان تالاب میانکاله
عنوان: فریاد خاموش میانکاله؛ روایت یک زیست‌بوم در آستانه
تالاب بین‌المللی میانکاله، یکی از زیباترین و باارزش‌ترین ذخیره‌گاه‌های زیستی ایران، در سال‌های اخیر با تهدیدهایی جدی مواجه شده است. این شبه‌جزیره که در حاشیه جنوب شرقی دریای خزر واقع شده، نه‌تنها پناهگاه انواع پرندگان مهاجر، بلکه بخشی از شریان‌های حیاتی محیط‌زیست ایران به شمار می‌رود. متأسفانه، نبود مدیریت یکپارچه، دخالت‌های انسانی، و بحران‌های محیط‌زیستی، این تالاب را در وضعیت نابسامانی قرار داده‌اند.
تاریخچه و اهمیت میانکاله
تالاب میانکاله در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده ثبت شد و در سال ۱۳۵۵ در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر قرار گرفت. این منطقه با مساحت حدود ۶۸ هزار هکتار، میزبان بیش از ۲۵۰ گونه پرنده و ۴۰ گونه پستاندار است. همچنین نقش مهمی در تنظیم اقلیم محلی، حفظ تنوع زیستی، و تأمین معیشت جوامع محلی دارد.
تهدیدهای اصلی میانکاله
۱. طرح انتقال آب و توسعه ناپایدار
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، طرح‌های توسعه‌ای بدون ارزیابی زیست‌محیطی است؛ از جمله پروژه‌های انتقال آب و ساخت و سازهای غیرمجاز. این پروژه‌ها موجب کاهش جریان طبیعی آب، افزایش شوری، و از بین رفتن زیستگاه‌های حساس شده‌اند.
شکار غیرمجاز و قاچاق پرندگان
- هر ساله هزاران پرنده مهاجر که از سیبری و شمال اروپا به این منطقه پناه می‌آورند، قربانی شکارچیان غیرمجاز می‌شوند. با وجود تلاش نهادهای محیط‌زیستی، ضعف نظارت و عدم برخورد جدی با متخلفان، این چرخه را متوقف نکرده است.
-
ورود آلاینده‌ها و پساب‌های کشاورزی و صنعتیورود پساب‌های آلوده به نیترات، فسفات و مواد شیمیایی کشاورزی به تالاب، اکوسیستم حساس میانکاله را در معرض نابودی قرار داده است. این آلودگی‌ها موجب کاهش جمعیت آبزیان، مرگ ماهیان، و ایجاد پدیده‌هایی نظیر شکوفایی جلبکی شده‌اند.
-
بحران کم‌آبی و تغییرات اقلیمیکاهش بارندگی، افزایش دما و تبخیر بالا، همراه با بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب سطحی و زیرزمینی، موجب افت شدید سطح آب در تالاب شده است. خشک شدن بخش‌هایی از آن، پیامدهای فاجعه‌باری برای پرندگان مهاجر و حیات‌وحش به همراه داشته است.
طرح‌های مشکوک: پروژه پتروشیمی میانکاله
در سال‌های اخیر، طرح احداث پتروشیمی در نزدیکی این تالاب اعتراض گسترده فعالان محیط‌زیست را برانگیخته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که چنین پروژه‌هایی می‌تواند به نابودی کامل اکوسیستم میانکاله منجر شود. با وجود صدور برخی مجوزها، همچنان مخالفت‌ها ادامه دارد و پرونده این پروژه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
نتیجه‌گیری و راهکارها
تالاب میانکاله امروز بیش از هر زمان دیگر به کمک نیاز دارد. اجرای دقیق قوانین زیست‌محیطی، مشارکت جوامع محلی، توقف پروژه‌های پرخطر و سرمایه‌گذاری در حفاظت و احیای تالاب، ضروری است. اگر امروز برای نجات میانکاله اقدام نکنیم، فردا شاید تنها نامی از آن باقی بماند.
پیشنهادات:
- تشکیل مدیریت یکپارچه بین بخشی برای حفاظت از تالاب.
- توقف کامل پروژه‌های صنعتی در حریم زیست‌محیطی.
- تقویت آموزش عمومی و جلب مشارکت محلی.
- اختصاص بودجه مشخص برای احیای اکوسیستم تالاب
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر